DELİ AYTEN

Deli Ayten (Ayten Şenaşık)

Yaşı kırk beşin üzerinde olan Bursalıların hatırlayacağı önemli bir figür- dür, Deli Ayten.

Deli Ayten’in hikayesi hakkında muhtelif rivayetler var. En fazla kabul görenini anlatayım.

Ayten Şenaşık 1935 doğumlu bir roman çocuğu. Tüm yaşamı Roman mahallesi Kız Yakup’ta (Kamberler) geçti.

Küçük yaşta geçirdiği menenjitin etkileri zamanla azalsa da hiçbir zaman tamamen iyileşmez. Ayten, 13-14 yaşlarında (ki Romanlar için bu evlilik yaşıdır), aynı mahallede oturan Cümbüş Hasan’a âşık olur.

Ayten zaten yarım akıllı, Cümbüş Hasan da beş parasız alkoliğin teki diye ailesi sevdiğiyle evlenmesine izin vermez. Ayten’in akli dengesi daha da bozulur. Başka çare olmadığını gören ailesi Ayten’i alkolik Cümbüş Hasan’la evlendirir.

Aradan geçen iki yılda Ayten’de bir düzelme görülmediği gibi, Cümbüş Hasan Ayten’in dengesizliklerinden bunalarak evi terk eder. Kısa bir süre sonra Hasan’ın bir meyhanede öldüğü haberi gelince, döner diye beklediği ve hayalinde yere göğe sığdıramadığı aşkını kaybetmiş olmanın acısıyla kendini avare avare dolaştığı sokaklara atar. Aklı da adı da deliye çıkar.

Boynuna astığı çantalar ve cümbüşüyle Hanlar Bölgesi dediğimiz Kay- han ve Bakırcılar arasında, özellikle de kapalı çarşıda gidip gelir, bazen birkaç gün ortadan kaybolur, esnafı merakta bırakırdı. Ortaya çıkınca rutin zorunlu bağış turuna başlar, kâğıt para sevmez, bozuk para kabul eder, para verene sadece küfür eder, vermeyenin camını çerçevesini indirirdi. Yine de esnafın neşesiydi. Hatta Ayten’in dükkâna bereket getirdiğine inanılırdı.

Ondan öpücük almak için kırk takla atarlar, herkese yüz vermez, sevdiği biriyse uzaktan öpücük atar yahut yakışıklı bulduğu gençlere “Parlak Moruk” lakabı takar, yakışıklılardan yanak alır, küfrünü eder giderdi.

Kız Yakup Mahallesi’ndeki kulübesinde 1992’de öldü. Cenaze namazına üç bin civarında Bursalının katıldığı söylenir. Pınarbaşı mezarlığına defnedildi. Deli Ayten’in mezarı 2001 yılında düzenlenerek, mezar taşına Nihat Küçük’ün çektiği davullu fotoğrafı konuldu.

2009 yılında, kentsel dönüşüm nedeniyle yıkılan Kız Yakup Mahallesi’nin Kamberler Tarih ve Kültür Parkı olarak düzenlenen bölümüne heykeli konuldu.

Bunları yazarken Deli Ayten’in ne kadar hayatımıza işlemiş olduğunu bir kez daha fark ediyorum. Mesela çocuklar oyunlarında eyt, nayn, ten, Deli Ayten diye sayarlardı. Bazı anneler de “Seni Deli Ayten’e veririm.” diye tehdit ederek yaramaz çocuklarını hizaya sokarlardı.

Hayatımıza bir tebessüm bırakarak gittin Deli Ayten. Işıklar içinde uyu.

Bunu da yaptık!

Dönemin Bursa Büyük Şehir Belediye Başkanı Recep Altepe Deli Ayten’in, çevre düzenlemesi tertemiz ve şık bir kaide üzerine oturtulmuş heykelini yaptırdı.

Takdire şayan bir Bursalılık bilinci.